Inteligjenca artificiale (AI) është bërë një nga temat më të përfolura të dekadës së fundit. Nga bizneset lokale në Shqipëri, që përdorin mjete të thjeshta për automatizim, deri te gjigantët e teknologjisë që zhvillojnë robotë të avancuar, AI është kudo. Por bashkë me popullaritetin e saj, janë përhapur edhe shumë mite dhe keqkuptime. Në këtë artikull do të shqyrtojmë mitet më të zakonshme për AI dhe do t’i sqarojmë ato në mënyrë të thjeshtë dhe praktike.
Miti 1: AI është vetëm për kompani të mëdha
Shumë njerëz mendojnë se AI është një luks që vetëm gjigantët e teknologjisë mund ta përballojnë. Në fakt, sot ka dhjetëra mjete dhe platforma të lira, madje edhe falas, që mund të përdoren nga biznese të vogla apo individë. Për shembull, një dyqan i vogël online në Tiranë mund të përdorë AI për të analizuar sjelljen e klientëve ose për të automatizuar komunikimin me klientët përmes chatbot-ëve. Kjo e bën AI të qasshme dhe praktike për të gjithë.
Shembull lokal
Në tregun shqiptar, shumë biznese të vogla, si agjencitë e marketingut digjital apo dyqanet e produkteve natyrale, përdorin mjete si ChatGPT, Canva me AI, apo sisteme të thjeshta analitike për të optimizuar reklamat dhe për të rritur shitjet.
Miti 2: AI do të zëvendësojë plotësisht njerëzit
Një nga frikërat më të mëdha është se AI do t’i bëjë të panevojshëm shumë profesionistë. Edhe pse AI mund të automatizojë detyra të përsëritura, ajo nuk mund të zëvendësojë plotësisht kreativitetin, mendimin kritik dhe aftësitë ndërpersonale të njeriut.
Këshillë praktike
Në vend që ta shihni AI si kërcënim, mësoni të punoni me të. Një kontabilist, për shembull, mund të përdorë AI për të analizuar të dhënat shpejt dhe të fokusohet më shumë te këshillimi strategjik për klientët.
Miti 3: AI është gjithmonë e saktë
Shumë përdorues mendojnë se AI nuk gabon kurrë. Në realitet, modelet e AI trajnohen me të dhëna dhe, nëse këto të dhëna kanë gabime ose janë të njëanshme, edhe rezultatet mund të jenë të gabuara. Për shembull, një sistem AI që analizon tregun e punës mund të japë rekomandime të padrejta nëse të dhënat e tij bazohen në stereotipe të vjetra.
Shembull praktik
Në një biznes të vogël në Durrës që përdor AI për të analizuar porositë, sistemi mund të raportojë të dhëna të pasakta nëse të dhënat e hyrjes nuk janë të përditësuara ose kanë gabime njerëzore.
Miti 4: AI është shumë e komplikuar për t’u mësuar
Ndërsa teknologjia pas AI-së mund të jetë e ndërlikuar, përdorimi i saj është bërë shumë më i lehtë. Ka platforma me ndërfaqe miqësore që nuk kërkojnë njohuri teknike. Mjete si Google Bard, ChatGPT apo Jasper lejojnë këdo të eksperimentojë me AI në mënyrë intuitive.
Këshillë praktike
Nëse jeni një sipërmarrës që menaxhon një biznes të vogël, mund të filloni me mjete të thjeshta për të automatizuar postimet në rrjete sociale ose për të analizuar fjalë kyçe për SEO.
Miti 5: AI kupton gjithçka si një njeri
Shumë mendojnë se AI “kupton” ashtu si ne. Në realitet, AI nuk ka vetëdije apo emocione. Ajo thjesht analizon modele dhe jep përgjigje bazuar në të dhënat që ka mësuar. Kjo është arsyeja pse ndonjëherë mund të japë përgjigje që duken “të çuditshme” ose jo të përshtatshme.
Shembull lokal
Një agjenci marketingu në Shkodër mund të përdorë AI për të gjeneruar tekste reklamuese, por pa ndërhyrjen e një njeriu për të shtuar kreativitet dhe kontekst kulturor, mesazhi mund të mos ketë ndikimin e duhur.
Miti 6: AI është gjithmonë e shtrenjtë
Në të kaluarën, zhvillimi i sistemeve të AI kërkonte investime të mëdha, por sot ka shumë mjete me çmime të përballueshme ose falas. Shumë platforma ofrojnë versione “freemium” që janë të mjaftueshme për nevoja bazike.
Shembull praktik
Një bloger shqiptar mund të përdorë mjete falas si Grammarly ose Copy.ai për të përmirësuar shkrimet pa shpenzuar asnjë lek.
Miti 7: AI është vetëm për teknologji të avancuar
AI nuk është vetëm për robotikë ose zhvillime shkencore. Ajo përdoret në fusha të ndryshme, nga marketingu dhe financat deri te arsimi dhe bujqësia. Në Shqipëri, fermerët kanë filluar të përdorin aplikacione që përdorin AI për të parashikuar motin dhe për të menaxhuar më mirë prodhimin.
Shembull lokal
Në Lushnjë, disa fermerë përdorin platforma të thjeshta që analizojnë të dhënat e tokës dhe parashikimet e motit për të zgjedhur momentin më të mirë për mbjellje.
Miti 8: AI është e rrezikshme dhe jashtë kontrollit
Hollywood-i ka krijuar një imazh se AI do të marrë kontrollin mbi botën. Në realitet, AI funksionon sipas rregullave dhe kufizimeve që i vendosin njerëzit. Çështjet e etikës dhe sigurisë janë gjithashtu një fushë që po monitorohet vazhdimisht nga komuniteti global i teknologjisë.
Këshillë praktike
Nëse përdorni AI për punë ose biznes, sigurohuni të kuptoni politikat e privatësisë dhe kufizimet e platformës për të mbrojtur të dhënat tuaja.
Miti 9: AI mund të bëjë gjithçka
Edhe pse AI është shumë e fuqishme, ajo nuk është e gjithfuqishme. Për shembull, një sistem për gjenerimin e teksteve mund të ndihmojë në hartimin e një artikulli, por nuk mund të kuptojë emocionet ose kontekstin si një njeri.
Shembull praktik
Një student që përdor AI për të shkruar ese duhet gjithmonë të rishikojë tekstin dhe të shtojë mendimin e tij kritik për të pasur një punim të suksesshëm.
Miti 10: AI është një trend i përkohshëm
Disa njerëz mendojnë se AI është thjesht një modë që do të kalojë. Në realitet, AI është këtu për të qëndruar dhe po bëhet pjesë integrale e shumë industrive. Ashtu si interneti në vitet 2000, AI po ndryshon mënyrën si punojmë dhe jetojmë.
Këshillë reflektuese
Në vend që të shmangni AI, filloni ta eksploroni dhe ta kuptoni, në mënyrë që të jeni të përgatitur për të ardhmen.
AI nuk është armiku i njeriut dhe as zgjidhja për çdo gjë. Është thjesht një mjet – i fuqishëm dhe i dobishëm – që mund të bëjë jetën tonë më të lehtë nëse dimë ta përdorim me mençuri. Edukimi dhe kurioziteti janë çelësat për të përfituar maksimalisht nga kjo teknologji.